Yapay zeka geliştirme bildirgesi yayınlandı!
Yapay zeka her ne kadar insanlar için sosyal faydalar sağlayan önemli bir teknoloji olsa da, sahip olduğu yetkinliklerle sosyal ve etik riskleri de beraberinde getirme potansiyeline sahiptir. Bu sebeple yerel, ulusal ve uluslararası düzeydeki çeşitli kamu ve özel kurumlara ait yapay zeka geliştirme birimlerinin temel geliştirme kurallarına sahip olması gerekmektedir.
İşte tam da bu sebepten dolayı Montréal Üniversitesi, Québec Araştırma Fonu iş birliği ile geçtiğimiz günlerde Yapay Zeka Sorumluluk Bildirgesi’ni yayınladı. Yapay zeka geliştirilme sürecinde uygulanması gereken etik ilkeleri bulunduran bildirgenin oluşturulması için zaten bir yılı aşkın bir süredir çalışılıyordu. Bu bir yıl içerisinde vatandaşlardan uzmanlara, kamu yöneticilerinden sektör paydaşlarına ve sivil toplum örgütlerine kadar bir çok birimle görüşüldü. Böylece dünyada ilk kez yapay zeka geliştirme sorumluluğu dahilinde değerlendirilen etik ilkelerinin yer aldığı bir bildirge yayınlandı.
Yayınlanan bildirgeye göre, yapay zeka sistemlerinin geliştirilme sürecinde uygulanması gereken 10 prensip aşağıdaki şekilde belirlendi:
1. İyi huy: Yapay zeka sistemlerinin kullanımı ve gelişimi hiçbir canlının sağlığına zarar vermeyecek şekilde yapılmalıdır.
2. Özerkliğe saygı: Yapay zeka teknolojileri, halkın özerkliğine saygı göstermelidir. İnsanların yaşam alanları ve çevre üzerindeki kontrolünü güçlendirmeli ve hayatlarını kolaylaştırmalıdır.
3. Gizlilik ve mahremiyetin korunması: İnsanların mahremiyet ve özel hayatı ile ilgili bilgiler, yapay zekanın veri toplama ve arşivleme sistemlerinde yer almamalıdır. Bu konuyla ilgili yeterli koruma sağlanmalıdır.
4. Dayanışma: Yapay zeka teknolojileri, insanlar ve jenerasyonlar arasındaki iletişim ve birlikteliği sürdürmeye ve güçlendirmeye uyumlu olmalıdır.
5. Demokratik katılım: Yapay zeka teknolojileri, anlaşılabilirlik, savunulabilirlik ve erişilebilirlik kriterlerine uygun olarak geliştirilmelidir. Ayrıca incelemeye ve kontrole de tabii olmalıdır.
6. Eşitlik: Yapay zeka teknolojilerinin geliştirilmesi ve kullanımı adil ve hakkaniyetli bir toplum yaratılmasına katkıda bulunmalıdır.
7. Çeşitliliklerin korunması: Yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanımı, sosyal ve kültürel çeşitliliğin sürdürülmesini engellememelidir. Ayrıca yaşam tarzı seçimleri ve kişisel tercihleri engellemeyecek bir yapıda olmalıdır.
8. Öngörü ve güvenlik: Yapay zeka gelişim sürecine dahil olan her çalışan, olası olumsuz sonuçları belirleyebilmesi için temkinli olmalı ve yaşanabilecek herhangi bir problemin önüne geçebilmek için gerekli önlemleri almalıdır.
9. Sorumluluk: Yapay zeka geliştirilmesi ve kullanımı, insanların karar verme sorumluluklarını azaltmaya katkı sağlamamalıdır.
10. Sürdürülebilir gelişim: Yapay zeka sistemlerinin gelişimi, gezegene zarar vermeyecek şekilde gerçekleştirilmelidir.
Ayrıca yukarıda yer alan prensiplere dayanarak, bildirgenin etik çerçevesi dahilinde dijital geçişi gerçekleştirmeye yönelik alternatif önerilerde geliştirildi. Bu 8 öneri de şu şekilde:
1. Bağımsız konsültasyon organizasyonu: Dijital teknolojilerin ve yapay zeka kullanımının sosyal hayata olan etkilerini araştıran ve inceleyen bir kurum oluşturulmalıdır.
2. Denetim ve belgelendirme: Yapay zeka sistemleri geliştiren kurumların düzenli olarak denetlenmesi ve sertifikalandırılması gerekmektedir.
3. Güçlendirme ve otomasyon: Dijital teknolojiler karşısında vatandaşların daha fazla güce sahip olabilmesi için; eleştirel düşünce, hesap verebilirlilik, saygı ve sorumluluğa olanak sağlayan eğitimlere destek verilmeli, bu sayede sürdürülebilir bir dijital toplum için teşvik sağlanmalıdır.
4. Eğitim ve etik: Yapay zeka teknolojileri geliştirme ve kullanımı üzerine farklı disiplinlerin yer aldığı bir eğitim programı yeniden tasarlanmalıdır.
5. Kapsamlı yapay zeka gelişimi: Kapsamlı yapay zeka gelişimine teşvik etmek ve yapay zekanın gelişimi üzerine bulunan önyargı ve ayrımcılığı önlemek için çeşitli kurumsal kaynaklar kullanılmalı ve bu anlamda tutarlı bir strateji uygulanmalıdır.
6. Demokrasinin korunması: Siyasi amaçlar dahilinde kullanılabilecek bilgi manipülasyonlarına karşı vatandaşları ve demokrasiyi korumak için bir sınırlama stratejisi uygulanmalıdır.
7. Uluslararası yapay zeka gelişimi: Düşük ve orta gelirli ülkeleri kötüye kullanma riski bulundurmayan bir uluslararası gelişim modeli belirlenmelidir.
8. Çevre uyumu: Yapay zeka sistemleri ve diğer dijital teknolojilerin doğaya ve çevreye uyumlu olması sağlanmalıdır. Ayrıca çevre krizi çözümlerinin geliştirilmesine de yardımcı olması için de özel bir strateji uygulanmalıdır.
Bu arada yapay zeka ve etik konusunda daha büyük meraklarınız varsa, aşağıda yer alan ”Ahlakbilimci Shannon Vallor ile Yapay Zeka ve Teknoloji Etiği” içeriğine de göz atabilirsiniz.
BONUS: Silikon Vadisi Ahlakbilimci Shannon Vallor ile Yapay Zeka ve Teknoloji Etiği
Kaynak: PHYS
2018 yapay zeka artificial intelligence evrensel yapay zeka geliştirme bildirgesi yapay zeka bildirgesi yapay zeka bildirgesi yayınlandı yapay zeka geliştirme yasaları yapay zeka geliştirme yasası yapay zeka haberleri yapay zeka teknolojileri yapay zeka ve etik yapay zeka ve etik değerler yapay zeka ve geliştirme şartları yapay zeka ve insan yapay zeka yasaları